Parametry techniczno-eksploatacyjne skanerów
Rozdzielczość skanowania.
Określa liczbę analizowanych punktów skanowanego obrazu na jednostkę długości,
Stosowaną jednostką jest ppi (ang. pixels per inch - plamki na
cal). Rozróżnia się rozdzielczość optyczną i interpolowaną.
Rozdzielczość optyczna jest to
rozdzielczość fizycznie możliwa do zrealizowania przez układ
optyczno-mechaniczny skanera. Możliwe jest (i stosowane w każdym skanerze)
programowe, elektroniczne dodawanie punktów do plików otrzymywanych w wyniku
skanowania przez układ optyczny. Skanowany obraz jest wtedy opisywany przez
większą liczbę punktów, rozdzielczość skanowania wzrasta. Jest to tzw.
rozdzielczość interpolowana. Takie tworzenie rozbudowanych plików
elektronicznych opisujących skanowany obraz jest realizowane poprzez
odpowiednie operacje obliczeniowe, Przykładowo najprościej między każdymi dwoma
sąsiednimi punkami zeskanowanymi przez układ optyczny można dodatkowo umieścić
jeden punkt o własnościach będących średnią arytmetyczną własności punktów
sąsiednich. W praktyce najczęściej do elektronicznego zwiększania
rozdzielczości skanowania stosuje się bardziej skomplikowane zależności
matematyczne, wiążące optyczne właściwości sąsiednich skanowanych punktów
(stopień tonalny barwy, odcień, jasność).
Dodatkowe punkty nie wnoszą
żadnych nowych informacji o analizowanym obrazie, ale stwarzają możliwość
precyzyjnej korekty i programowego poprawiania jakości obrazu. Rozdzielczość
interpolowana jest wielokrotnie większa od rozdzielczości optycznej, Rozdzielczość
interpolowaną stosuje się np. podczas skalowania skanowanego obrazu, przy
zmianach wymiarów obrazu wejściowego. Typowe wartości rozdzielczości optycznej
to 600 x 1200 ppi, a interpolowanej znacznie więcej (np. 4800, 6400 ppi), w
zależności od potrzeb.
Format skanera określa
wielkość dokumentów, które można w nim zeskanować. Zwykle mamy do czynienia z
formatami A4 i A3. Należy zwrócić uwagę, że pole skanowania najczęściej jest
nieco mniejsze niż podawany przez producenta format skanera. Zeskanowanie
pełnego formatu A4 najczęściej jest możliwe jedynie w skanerach o formacie
oznaczonym jako A4+. W skanerze o formacie oznaczonym jako A4 najczęściej
faktyczne pole możliwe do skanowania ma marginesy na obrzeżach, na których nie
można dokonywać skanowania. Dlatego przy zakupie skanera należy uwzględnić
sposób oznaczenia jego formatu.
Szybkość skanowania jest
określana poprzez czas trwania skanowania dokumentu o formacie A4. W zależności
od klasy skanera szybkość skanowania może być różna. Należy zwrócić uwagę, że
zwykle jest ona podawana przez producentów w wartościach zawyżonych, nie
uwzględniających czasów skanowania wstępnego oraz czasu przetwarzania
zeskanowanego obrazu (np. przy skanowaniu barwnym nie uwzględnia czasu
poświęconego przez operatora na dokonanie korekcji plików zeskanowanych
obrazów).
Skanowanie dokumentów
czarno-białych lub kolorowych. - większość produkowanych skanerów stanowią
skanery kolorowe, skanujące zarówno obrazy barwne, jak i czarno-białe. Tylko
nieliczne, specjalistyczne skanery są przystosowane wyłącznie do masowego
skanowania obrazów czarno-białych. Ma to miejsce na przykład przy skanowaniu
kodów kreskowych.
Głębokość kodowania barw -
określa liczba bitów opisujących każdy punkt barwy. Dotyczy ona każdej barwy
podstawowej, mówi o liczbie odcieni barwy. Przykładowo przy głębokości
kodowania 8 możliwe jest do uzyskania 28 = 256 odcieni każdej barwy
podstawowej w zakresie RGB Należy zwrócić uwagę, że podawana przez producenta
głębokość kodowania, np. 24, wskazuje, że piksel każdej barwy podstawowej
zapisany jest przez 24 : 3 = 8 bitów. W ten sposób można uzyskać 256 odcieni
każdej z barw i ogólnie ponad 16milionów odcieni barw.
Skanowanie dokumentów transparentnych Skanery
mogą być przeznaczone do skanowania jedynie obrazów' zapisanych na papierze
(materiale refleksyjnym), ale także do skanowania obrazów zapisanych na folii i
innych materiałach transparentnych
(np. diapozytywów i negatywów fotograficznych).
Skaner przeznaczony do skanowania dokumentów transparentnych jest wyposażony w
szereg dodatkowych, wstawianych do skanera szuflad z ramkami do wkładania
odpowiednich formatów dokumentów transparentnych (filmów fotograficznych 36mm,
typowych formatów klisz fotograficznych).
Rodzaj interfejsu. Przy
charakteryzowaniu skanera należy uwzględnić także, w jaki rodzaj interfejsu
jest on wyposażony. Najbardziej popularne są interfejsy USB, LTP, rzadziej są
stosowane interfejsy SCSI. Interfejsy USB najczęściej są wykorzystywane do
podłączenia skanera do komputera. Jest to wygodne, gdyż skaner może być
podłączany przez nie w trakcie pracy komputera. Interfejs USB zapewnia dużą
szybkość transmisji danych. Interfejs LPT jest bardziej przestarzały i ze
względu na małą przepustowość zdecydowanie wolniejszy. Użycie interfejsu SCSI w
połączeniu z Windowsem NT jest bardziej kłopotliwe (np. często wymaga
uruchomienia skanera przed uruchomieniem komputera).
Programy skanujące i przetwarzające barwę. Do
każdego skanera producenci dołączają programy sterujące pracą skanera, często
także programy do przetwarzania barwy i szeregu korekcji możliwych do wykonania
podczas skanowania. Bardzo popularny jest podstawowy program obróbki obrazów
barwnych Photoshop (w kolejnych jego wersjach). Niektóre skanery wyposażane są
w programy optycznego rozpoznawania znaków pisarskich OCR (ang. Optical
Character Recognition).
Dobór
skanera do systemu DTP
Planując zakup skanera,
przede wszystkim należy zwrócić uwagę na jego przyszłe zastosowania i ustalić
jego właściwości, jakie te zastosowania narzucają. Większość czołowych
producentów skanerów klasyfikuje je pod względem zastosowań na trzy duże grupy:
-
skanery
eksploatowane w warunkach domowych i w małych biurach,
-
skanery
wykorzystywane do celów małej poligrafii (stosowane w agencjach reklamowych, w
systemach DTP - w opracowywaniu publikacji małonakładowych, w tworzeniu ulotek,
folderów itd.),
-
skanery
profesjonalne: wykorzystywane w cyfrowej przygotowalni druków
wielkonakładowych, w projektowaniu urządzeń, w badaniach naukowych. Najbardziej
rozpowszechnione są skanery pierwszej i drugiej grupy. Większość
producentów w specyfikacjach sprzedawanych
skanerów podaje ich najbardziej podstawowe właściwości:
-
rozdzielczość
optyczną,
-
rozdzielczość
interpolowaną,
-
format
skanowanego dokumentu,
-
głębię
barwy,
-
interfejs,
-
wymiary,
-
masę,
-
parametry
ekonomiczne: koszt skanera,
-
okres
gwarancji.
Ze względu na użytkownika w zastosowaniach
domowych w małych biurach ważne są także takie parametry, jak: rodzaj
stosowanej technologii (rodzaj stosowanego foto czujnika: CCD lub
CIS), gęstość optyczna, rodzaj oprogramowania dołączonego do skanera
(włączonego do układu sterującego skanera i dołączonego, służącego do obróbki
zeskanowanych plików), szybkość skanowania, wytwarzany podczas skanowania
hałas. Bardziej wymagający i wykonujący bardziej zaawansowane skanowania
użytkownicy zwracaj ą uwagę także na wyposażenie skanera w przystawkę lub w na
stałe zamontowane elementy umożliwiające skanowanie slajdów i negatywów,
możliwość dokonania kalibracji barwy skanera.
Większość produkowanych
skanerów ma zupełnie wystarczającą rozdzielczość optyczną (np. rzędu 1200 lub
2400 ppi) i indywidualny użytkownik raczej powinien zastanowić się, jaką
rozdzielczość powinien stosować dla swoich zastosowań, uwzględnić wielkość
skanowanych dokumentów, rozmiary otrzymywanych plików i czas ich przetwarzania
(żeby czasy skanowania nie były przy wysokich rozdzielczościach zbyt duże),
dopasować ją do parametrów ekonomicznych zakupu skanera. Zbyt duże
rozdzielczości mogą być rzadko stosowane w domowych warunkach i jednocześnie
mogą wymagać bardzo pojemnych pamięci do zapisywania zeskanowanych plików.
Użytkownik powinien też uwzględnić rodzaj i rozdzielczość drukarki, na której
będzie dokonywał wydruku zeskanowanych plików.
Przewidywane rozmiary
skanowanych dokumentów narzucają dobór formatu skanera. Należy zwrócić uwagę,
że w przypadkach kiedy konieczne jest skanowanie całych (bez jakichkolwiek
marginesów) powierzchni dokumentów źródłowych, np. o wymiarach arkusza A4,
należy zastosować skaner o odpowiednim formacie, A4+. Niektóre skanery o
formacie A4 (bez +) nie mogą zeskanować całego dokumentu A4, zostawiając małe,
ale występujące marginesy powierzchni na obrzeżach, gdzie skanowanie nie jest
możliwe. Dlatego producenci często podają wartość pola skanowanego dokumentu, a
nie ogólne stwierdzenie, jaki jest format skanera, które może wprowadzić
użytkownika w błąd.
Parametr głębia barwy
wskazuje iloma bitami opisany jest punkt barwny i pośrednio ile odcieni barw
można wyróżnić przy skanowaniu. Dla domowego użytkownika głębia barwy 8bitów
jest zupełnie wystarczająca (teoretycznie zapewnia uzyskanie ponad 16 milionów
odcieni barw). Należy zwrócić uwagę, że podawane wartości głębi barw, np. 48,
dotyczą trzech barw podstawowych RGB i w odniesieniu do jednej barwy mają
wartość 16, co jest wartością wysoką.
Większość produkowanych
skanerów jest wyposażona w uniwersalny interfejs USB. Wyposażenie w dodatkowy
port, np. SCSI 2, jest zaletą, ale niekonieczną w większości zastosowań
domowych. Wyposażenie wyłącznie w występujący w starszych typach skanerów port
równoległy obecnie jest już nieco przestarzałe i może powodować problemy w
podłączeniu do nowych komputerów.
Jeżeli użytkownik ma
ograniczone możliwości przestrzenne w swoim domowym stanowisku pracy
komputerowej. powinien zwrócić uwagę na wymiary skanera. Biorąc pod uwagę
rodzaj stosowanego foto czujnika. należy pamiętać. że skanery z elementami CIS
są zdecydowanie bardziej płaskie i tańsze, ale jakość ich skanowania w
porównaniu ze skanerami z elementami CCD jest nieco gorsza,
chociaż wystarczająca dla większości zastosowań domowych.
Skanery bębnowe z
fotopowielaczami są stosowane raczej w poligrafii niż w warunkach domowych i w
małych biurach. Skanery wyposażone w interfejs USB wymagają mniej energii i
mogą być (w niektórych przypadkach, gdy stosują elementy CIS) zasilane przez
kabel USB bezpośrednio z komputera, a nie przez kabel zasilający z sieci.
Wartość gęstości optycznej
skanera mówi o jego zdolności do rozróżniania drobnych szczegółów w bardzo
ciemnych partiach skanowanych dokumentów. Wartość ta rzędu 3,0 jest już dobrym
parametrem i jest zwykle podawana przy skanerach .ją osiągających. Brak danych
co do gęstości optycznej w specyfikacji własności skanera nie jest cechą ujemną
w odniesieniu do skanerów domowych i biurowych. W skanerach stosowanych w
poligrafii wartość ta jest podawana i często nawet przekracza wartość 3,5.
Szybkość skanowania i wytwarzany hałas mogą być
ważnymi parametrami dla użytkownika. Szybkość skanowania zależy bardzo mocno od
stosowanej rozdzielczości skanowania, Im większa rozdzielczość, tym szybkość
bardziej maleje. Zależy to od liczby skanowanych dokumentów i wymaganego
komfortu użytkowania.
Dla użytkowników
wykonujących skanowanie nie tylko z dokumentów refleksyjnych, zapisanych na
papierze ważną cechą jest możliwość skanowania ze slajdów i negatywów
analogowych zdjęć fotograficznych (z typowej taśmy fotograficznej o szerokości
45 mm), a także możliwość skanowania innych formatów (np. 60 x 60 mm lub 60 x
90 mm). Tego typu skanery są wyposażane w dodatkowe ramki możliwe do
zamontowania w skanerze lub posiadają je wbudowane na stałe w konstrukcję
skanera. Tego typu wyposażenie jest stosowane w skanerach bardziej
profesjonalnych chociaż wielu użytkowników indywidualnych także chętnie z nich
korzysta.
Bardziej wyspecjalizowane
skanery posiadają także automatyczne podajniki skanowanych dokumentów. Cecha ta
zwykle nie .jest wymagana w skanerach użytkowników domowych, dokonujących
skanowania raczej sporadycznie.
Ważnym elementem wyposażenia
skanera są programy skanowania, wyposażenie skanera w sterownik TWAIN oraz często dołączane przez producentów podstawowe programy aplikacyjne
do obróbki obrazu lub tekstu. Wyspecjalizowane skanery mogą być przeznaczone do
rozpoznawania tekstu - są wtedy zaopatrzone w odpowiednie programy OCR -
optyczne rozpoznawanie liter.
Niektóre skanery mają
możliwość zdejmowania górnej pokrywy, co jest bardzo wygodne przy skanowaniu
stron z książek i grubych materiałów w broszurach.
Podstawowym kryterium wyboru skanera pozostaje
zawsze zastosowanie skanera. Użytkownik musi przewidzieć, jakie materiały i w
jakich warunkach będą skanowane najczęściej. Oczywistym kryterium wyboru
skanera są także względy ekonomiczne.
Eksploatacja skanerów
Podczas pracy ze skanerem
trzeba wykonać szereg czynności, są to:
-
podłączenie
skanera do komputera i j ego instalacja,
-
uruchomienie
i mocowanie skanowanego dokumentu,
-
ustawianie
parametrów skanowania,
-
skanowanie
wstępne,
-
przetwarzanie
pliku wstępnego, korekcje,
-
skanowanie
zasadnicze,
-
zapis
pliku, archiwizacja,
-
kalibracja
skanera,
-
obsługa
zaawansowanych programów skanujących.
Podłączenie skanera polega
na połączeniu go z komputerem kablem przez złącza interfejsu (USB, SCSI lub
LPT) i włączeniu zasilania. W niektórych skanerach zasilanie może być
realizowane przez kabel interfejsu USB. Instalacja nowego skanera polega na
realizacji kolejnych poleceń uwidacznianych na ekranie monitora. Programy
instalacyjne są dołączane przez producenta lub można je pobrać dla danego typu
skanera z Internetu.
Ważną czynnością
rozpoczynającą skanowanie jest umieszczenie skanowanego dokumentu źródłowego na
płycie skanera płaskiego lub na bębnie skanera bębnowego. Dokument powinien
zajmować określone położenie (wskazywane zwykle strzałką w rogu płyty lub
zaznaczane kreskami określającymi położenie danego formatu dokumentu,
umieszczonymi na obudowie skanera). Dokument powinien ściśle przylegać do płyty
lub bębna. Mocowanie dokumentu na bębnie realizowane jest zwykle przez
przyklejanie odcinkami specjalnej taśmy mocującej. Należy zwrócić uwagę, że
zarówno płyta szklana, jak i bęben muszą być podczas całej eksploatacji skanera
czyste. Należy je czyścić miękką niepylącą szmatką i specjalną pastą
antystatyczną. Osadzony na płycie lub bębnie kurz i jakiekolwiek zabrudzenia
bardzo pogarszają wyniki skanowania.
Należy też zwrócić uwagę na czystość
skanowanych dokumentów. Pogięcie, pomarszczenie dokumentu także będzie widoczne
w pliku otrzymanym po skanowaniu. Szczególnie czułe na nierównomierność
położenia dokumentu względem podłoża są skanery z elementami czujnikowymi CIS, mają one bardzo
małą głębię ostrości optycznej.
Jeżeli do podłączenia
skanera używany jest interfejs SCSI, należy zwrócić uwagę na kolejność
uruchamiania skanera i włączania programu skanującego. Najpierw powinien być
uruchomiony skaner, a następnie komputer. Wynika to często ze złej współpracy
interfejsu SCSI z wyższymi wersjami systemów Windows (2000 i NT).
Skaner można uruchamiać przez włączenie
programu skanującego lub przez funkcję importowania inicjowaną z programu
analizy barwy, np. Photoshop.
Ustawianie parametrów
skanowania
Po uruchomieniu skanera na
ekranie monitora pojawia się okno dialogowe zawierające blok parametrów
skanowania, pole obrazowe skanu, pole przycisków funkcyjnych. W typowym
skanerze biurowym blok ustawiania parametrów skanowania zawiera elementy:
-
ustawiania
rodzaju skanowania z opcjami: skanowanie obrazu barwnego, skanowanie w skali
szarości, skanowanie obrazu liniowego,
-
ustawiania
parametrów skanowania: rozdzielczości (ang. resolution), głębi opisu barwy (ang. color),
-
realizacji
wykonywanych operacji: skanowanie wstępne, skanowanie końcowe, zakończenie
skanowania.
Pole obrazowe skanu jest
przeznaczone do wizualizacji obrazów otrzymanych z poszczególnych faz
skanowania: skanu wstępnego, kolejnych wersji obrazów korygowanych, skanu
ostatecznego. Pole przycisków funkcyjnych zawiera ikony przycisków
realizujących poszczególne funkcje, jakie może wykonywać skaner: powiększanie
(ang. zoom), zaznaczanie obszaru skanowania, rozmiary i ustawianie obrazu.
Analizowane elementy obrazu mają kształt kwadratu (gdy rozdzielczość pionowa i
pozioma skanera są takie same) lub prostokąta (gdy rozdzielczości pionowa i
pozioma są różne).
Wybór opcji skanowania
zależy od rodzaju obrazu skanowanego i przewidywanego urządzenia końcowego
drukującego lub wizualizującego ostateczną wersję skanowanego dokumentu. Wybór
opcji skanowania może być dokonywany ręcznie przez operatora lub automatycznie
w bardziej zaawansowanych skanerach. Skaner sam rozróżnia rodzaj skanowanego
dokumentu.
Obraz skanowany może być
obrazem kreskowym, obrazem czarno-białym w skali szarości o płynnym
przechodzeniu od bieli do czerni, obrazem barwnym w pełnej skali barw.
Obraz kreskowy (ang. Line Art)
składa się z białych i czarnych punktów. Może nim być liniowy rysunek
techniczny, tekst lub obraz utworzony z czarnych punktów. Zeskanowany w
niedostatecznie wysokiej rozdzielczości obraz podczas druku może uwidocznić na
liniach skośnych lub na krzywoliniowych elementach wyraźne schodki zamiast
linii prostej. Drobne szczegóły skanowanego w małej rozdzielczości obrazu mogą
zostać pominięte. Jeżeli obraz kreskowy będzie drukowany bez konwersji.,
rozdzielczość skanowania powinna odpowiadać rozdzielczości urządzenia
wyjściowego. W skanowaniu „Line art" tony szarości
obrazu skanowanego są przekształcane na punkty białe lub czarne.
Przekształcanie to odbywa się przez porównanie zaczernienia z wartością progową
zaczernienia: punkty .jaśniejsze niż ustawiona w skanowaniu „line art" wartość progowa są zamieniane na białe, ciemniejsze na czarne, Wartość
progową należy ustawiać jako wartość zbliżoną do środka zaczernienia punktów
obrazu, Dlatego na początku skanowania ustalamy gęstość optyczną najbardziej,
jasnego i najbardziej ciemnego punktu na obrazie. Ustalanie to realizowane może
być automatycznie (np. gdy skaner stosuje sterownik TWAIN), ale lepiej jest najbardziej jasny i najbardziej ciemny punkt wybierać
ręcznie. Przy skanowaniu kreskowym „line art", zmieniając
wartość progową, można regulować grubość linii.
Przy skanowaniu obrazów w skali szarości,
skaner analizowanym punktom przypisuje jeden z 256 poziomów szarości (8-bitowy
opis zaczernienia piksela). W reprodukcji tak ze
skanowanego pliku (przy
drukowaniu) stosuje się zwykle rastrowanie odpowiednie zagęszczanie
zaczernionych punktów ułożonych w specjalną mozaikę, często punktów o zmiennych
wymiarach. Rastrowe punkty odpowiednio zagęszczone w rastrze, oglądane z pewnej
odległości stwarzają wrażenie różnych odcieni szarości. Techniki drukarskie
stosują różne rodzaje rastrów. Najczęściej stosowany jest raster krzyżowy, ale
na znaczeniu zyskuje również nowoczesny raster stochastyczny.
Przy skanowaniu obrazów
barwnych skaner przypisuje elementom obrazu zbiór sygnałów elektrycznych o
odpowiednich poziomach, odpowiadających stopniowi tonalnemu danej barwy
podstawowej. W każdej z barw podstawowych zwykle występuje po 256 poziomów
tonalnych (stosowany jest 8-bitowy opis piksela). Skaner skanuje z
zastosowaniem barw podstawowych RGB. Wartości poziomów tonalnych barw RGB w
procesie drukowania są zamieniane na parametry tonalne barw podstawowych
(najczęściej CMYK, w niektórych drukarkach rozszerzonych do 6, 7 lub nawet 8
barw podstawowych), w jakich pracuje drukarka.
Piksele zeskanowanych
odcieni barw podstawowych są zapisywane, podobnie jak piksele, w skali
szarości. Pliki z zeskanowanymi obrazami barwnymi RGB mają trzykrotnie większą
objętość, a pliki CMYK czterokrotnie większą objętość niż pliki w skali
szarości. Na objętość pliku bardzo duży wpływ ma rozdzielczość skanowania.
Urządzenia wyjściowe stosują
różne rozdzielczości: np. drukarki mają rozdzielczości znacznie mniejsze niż
naświetlarki. Aby uzyskać płynność przejść tonalnych, rozdzielczość ta nie może
być zbyt mała. Dlatego rozdzielczość skanowania powinna być dopasowana do
rozdzielczości urządzenia wyjściowego, odtwarzającego obraz po skanowaniu.
Skanowanie z wysoką rozdzielczością (np. 1200 ppi) i odtwarzanie zeskanowanego
pliku na drukarce
0
niskiej
rozdzielczości (np. 300 ppi) nie ma sensu. Niepotrzebnie powiększa objętość
otrzymanych plików, zaś jakość obrazu jest ograniczana przez rozdzielczość
drukarki.
Rozdzielczość skanowania można określić według
zależności:
Rozdzielczość skanowania = = rozdzielczość
urządzenia wyjściowego x współczynnik skalowania
Współczynnik skalowania jest stosunkiem żądanego
rozmiaru skanu do rozmiaru oryginału. Aby zwiększyć jakość skanowanego obrazu,
rozdzielczość skanowania jest często zwiększana o współczynnik jakości zależny
od liniatury urządzenia drukującego (przykładowo jeżeli liniatura jest mniejsza
lub równa 133, firma AGFA zaleca stosowanie wartości tego współczynnika równą
2, a dla liniatury większej od 133 zalecana wartość tego współczynnika wynosi
1,5). Wartość głębi analizy barwy jest ustawiana podczas wybierania rodzaju
skanowanego dokumentu. Po uaktywnieniu opcji „color image" pojawia się rozwinięcie możliwości ustawiania głębi opisu
barwy w postaci kolejnych liczb: zwykle 24, 36, 48. Wybór jednej z liczb
określa głębię opisu jednego punktu każdej z barw podstawowych: 8, 12, 16 bitów
opisujących jeden punkt.
W pewnym
uproszczeniu możemy przyjąć, że przy skanowaniu w skali 1 : 1 rozdzielczość
skanowania oryginałów kreskowych ustalamy na 1200 ppi, oryginałów
wielotonalnych czarno-białych na 220 ppi, a oryginałów barwnych wielotonalnych
na 300 ppi.
Często nowoczesne
skanery mają znacznie bardziej rozbudowane okna dialogowe
1
umożliwiają
nastawianie także innych parametrów, np. podają automatycznie wymiary wejściowe
skanowanego obrazu (w jednostkach długości: centymetrach lub calach, albo w
liczbie analizowanych pikseli), podają przewidywane wymiary zeskanowanego
obrazu (odpowiadające nastawionej rozdzielczości), określają objętość pliku po
skanowaniu, mają możliwość nastawiania skali otrzymywanego obrazu względem
oryginału (podawanej zwykle w procentach), zawierają ikony funkcji
korekcyjnych, itd..
Skanowanie wstępne i zasadnicze
Po
ustawieniu parametrów skanowania uruchamiamy skanowanie wstępne (kliknięcie
ikony „Prescan"). Skaner wykonuje skanowanie i przedstawia zeskanowany
obraz na ekranie monitora w polu obrazowym. Po uruchomieniu odpowiedniej ikony
funkcyjnej możemy zaznaczyć na zeskanowanym obrazie obszar, na którym będziemy
chcieli dokonać skanowania zasadniczego. Jest to proces kadrowania. Po
realizacji tej funkcji w oknie obrazowym pojawia się obraz wykadrowanej części
skanu wstępnego i dalej tylko on będzie przetwarzany. W tym momencie możemy
dokonać korekty nastawionych poprzednio parametrów skanowania i wykonać
następne skanowanie wstępne z zastosowaniem nowych parametrów. Po dokonaniu
żądanych korekcji oglądany na polu obrazowym okna dialogowego obraz poddajemy
skanowaniu zasadniczemu (ang. scan). Tak otrzymany plik
jest następnie zapisywany w pamięci komputera. Może on potem być wykańczany
ostatecznie z zastosowaniem programów do przetwarzania obrazów (Photoshop lub
szereg innych programów specjalistycznych). Ostatecznym wynikiem skanowania
jest zwykle wydruk zeskanowanego pliku.
Zapis pliku, archiwizacja
Zeskanowany
plik zapisujemy w programie zrozumiałym dla systemu komputerowego,
uwzględniając objętość pliku i jego dalsze zastosowanie. Biorąc od uwagę
przestrzeń koniecznej zajmowanej w komputerze lub na nośniku zewnętrznym
pamięci, obrazy nie wymagające bardzo dużej dokładności zwykle zapisujemy w
pliku JPG, kompresującym objętość pliku. Obrazy o wymaganej dużej dokładności
zapisujemy w formatach bezstratnych, np. TIPF, BMP. Przydatnymi narzędziami do
archiwizacji zeskanowanych plików są programy pakujące, np. WinZip lub WinRAR.
Przy ich stosowaniu znacznie zmniejsza się objętość potrzebnej do archiwizacji
pamięci i jednocześnie są one bezpieczne,
nie wnoszą
praktycznie niebezpieczeństwa przekłamania pliku. Są one także bardzo wygodne
przy kopiowaniu plików.
Kalibracja skanera
Kalibracja skanera polega na
ustawieniu jego parametrów tak, aby wiernie odtwarzał barwy, bez przekłamań i
przebarwień. Kalibracji dokonujemy, stosując specjalne programy dostarczone
przez producenta skanera lub wyprodukowane przez specjalistyczne firmy. Oprócz
skanera powinny być kalibrowane wszystkie urządzenia biorące udział w procesie
skanowania i drukowania obrazu np. monitor, drukarka. Przed kalibracją
ustawiamy parametry ustawialne skanera (gamma, krzywe tonalne, descrinning,
itd.) tak, aby w procesie kalibracji można było je regulować. Do kalibracji
skanera używamy wzorców barw (IT8 7/2 dla dokumentów refleksyjnych, IT8 7/1 dla
dokumentów transparentnych).
Praktycznie kalibracja polega na wykonaniu skanowania wzorca barw,
czyli na sporządzeniu pliku cyfrowego poletek barwnych wzorca, porównaniu wyniku
skanowania z cyfrową wersją wzorca, a następnie dokonaniu odpowiednich poprawek
w nastawach skanera tak, aby różnice wskazań skanera były jak najmniejsze w
stosunku do wzorca. Podczas kalibracji wykonujemy następujące czynności:
-
skanujemy
wzorzec do pliku TIFF (bezstratnego),
-
regulujemy
nastawy parametrów skanera,
-
powtarzamy
skanowanie i regulacje aż do uzyskania możliwie małych różnic barw. Kalibrację
skanera w prowadzeniu odpowiedzialnych skanów powinno się powtarzać
co 2-3 miesiące.
W skanerach profesjonalnych kalibracji dokonuje się przed rozpoczęciem
skanowania w danym dniu.
Zastosowanie fotografii cyfrowej w przygotowalni poligraficznej
Z punktu widzenia
reprodukcji najbardziej znaczącym urządzeniem jest skaner. Podobną funkcję
zaczynają spełniać cyfrowe aparaty fotograficzne. Aparat cyfrowy to aparat
fotograficzny rejestrujący obraz w postaci cyfrowej (tzw. mapy bitowej). Układ
optyczny tworzy obraz na przetworniku optoelektronicznym (CCD, CMOS), a współpracujący z nim układ elektroniczny odczytuje informacje
o obrazie i przetwarza na postać cyfrową w układzie zwanym przetwornikiem
analogowo-cyfrowym. Dane w postaci cyfrowej są zapisywane w jednym z formatów
zapisu obrazu - zazwyczaj JPEG (kompresja stratna), TIFF (kompresja bezstratna)
lub RAW (pełna informacja z matrycy aparatu) - w cyfrowej pamięci aparatu (w
pamięci półprzewodnikowej lub na miniaturowym dysku magnetycznym lub optycznym)
albo przesyłane bezpośrednio do komputera. Najczęściej wykorzystywanymi
pamięciami w aparatach cyfrowych są pamięci typu flash. Typy aparatów cyfrowych:
-
Lustrzanki
cyfrowe (ang. DSLR, Digital Single Lens Reflex), których
konstrukcja oparta jest na klasycznej lustrzance jednoobiektywowej, gdzie błonę
światłoczułą zastąpiła duża matryca, o rozmiarach porównywalnych z pojedynczą
klatką filmu małoobrazkowego 24 x 36 mm. W optycznym wizjerze widoczny jest
obraz rzutowany na matówkę bezpośrednio z obiektywu aparatu poprzez uchylne
lustro zasłaniające migawkę i matrycę. W momencie robienia zdjęcia lustro się
unosi a światło kierowane jest na matrycę. Istotną zaletą lustrzanek jest
możliwość wymiany obiektywów.
-
Aparaty
klasy prosumer (zwane niekiedy, potocznie „hybrydowymi", aczkolwiek cech
lustrzanek nie posiadają) - wyposażone są w stosunkowo dużą matrycę, przekątna
której jest nieco większa niż 10mm oraz niewymienny obiektyw dobrej jakości.
Przeważnie posiadają uchylny ekran podglądu LCD i są rozmiarami zbliżone do
mniejszych DSLR.
-Aparaty kompaktowe - posiadają mniejszą niż poprzednicy matrycę
światłoczułą o przekątnej mniejszej niż 10 mm i charakteryzują się niewielkimi
rozmiarami, mnie więcej wielkości dłoni.
-Aparaty kieszonkowe - mniejsze niż aparaty kompaktowe. Zazwyczaj
mniejszy rozmiar wiąże się z rezygnacją z części funkcji. Zwykle mają grubość
kilku lub kilkunastu milimetrów i są niewiele większe od karty płatniczej.
-Do oddzielnej klasy należałoby zaliczyć aparaty cyfrowe wbudowane w
inne urządzenia zwykle telefony komórkowe. Mimo że szczycą się one często
parametrem porównywalnymi z aparatami cyfrowymi sprzed kilku lat (np. matryce
powyżej 1MP), t( jednak jakość matryc, a przede wszystkich optyki mocno
ustępuje ich pełniejszym odpowiednikom.
Obrazy cyfrowe pozyskane przy użyciu
fotograficznych obrazów cyfrowych dają się be; żadnego problemu przenieść do
systemu DTP, gdzie podlegają takiej samej obróbce jak obrazy zdigitalizowane za
pomocą skanerów.
Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania,
sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1.
Jaka j est podstawowa rola skanerów poligraficznych w systemie DTP?
2.
Jakie
rodzaje skanerów rozróżniamy ze względu na budowę?
3.
Czym
charakteryzują się skanery płaskie?
4.
Czym
charakteryzują się skanery bębnowe?
5.
Jakie są
podstawowe parametry technologiczno-eksploatacyjne skanerów?
6.
W jaki
sposób dobiera się skaner do systemu DTP?
7.
Jakie
parametry skanowania musimy ustawić podczas tego procesu?
8.
Z jakich
czynności technologicznych składa się proces skanowania oryginału?
9.
Jakie
istnieje zastosowanie fotografii cyfrowej w przygotowalni poligraficznej?
10.
Jakie
można wyodrębnić typy fotograficznych aparatów cyfrowych?
Obróbka elektroniczna
zeskanowanych obrazów
Bardzo często zeskanowany obraz
nie spełnia oczekiwań użytkownika. Prawie zawsze po zeskanowaniu następuje
szereg czynności korekcyjnych pliku graficznego, kontrolowanych na polu
obrazowym okna dialogowego. Czynności te można wykonywać na całym obszarze
obrazu, ale można wyselekcjonować interesujący nas fragment. Służą do tego
odpowiednie narzędzia selekcji. Selekcja może być wykonywana ręcznie lub
automatycznie.
Istnieje wiele programów
służących do obróbki zeskanowanych oryginałów, ale należy powiedzieć, że
absolutnym standardem na skalę światową jest program Photoshop firmy Adobe,
który posiada nieograniczone możliwości korekty i kształtowania obrazu
graficznego. Do najczęściej wykonywanych operacji przetwarzania zeskanowanego
pliku należą:
-
kadrowanie,
-
ustalanie wielkości oraz
rozdzielczości,
-
korekcja tonalna i barwna,
-
wyostrzanie lub rozmywanie
obrazu,
-
likwidowanie mory,
-
filtry (efekty specjalne).
Kadrowanie
Ze
względu na to, że podczas skanowania zostawiamy z reguły pewien margines
bezpieczeństwa wokół obrazu lub wykorzystujemy tylko fragment obrazu, często
niezbędne jest jego wykadrowanie. Jest to operacja stosunkowo prosta, w trakcie
której zaznaczamy przy pomocy odpowiedniego narzędzia interesujący nas obszar i
pozbywamy się zbędnych elementów. Należy pamiętać, że gdy planujemy duże
kadrowanie należy zeskanować obraz z odpowiednio większą rozdzielczością.
Ustalanie
wielkości i rozdzielczości
W
większości przypadków za pomocą kadrowania nie udaje się precyzyjnie ustalić
wielkości kadru, a tym bardziej jego rozdzielczości. Z tego względu kolejną
czynnością technologiczną obróbki skanu jest ostateczne ustalenie tych
wielkości. Służą do tego narzędzia typu „wielkość obrazka" i „wielkość
obszaru roboczego". Przy ich pomocy ostatecznie ustalamy wielkość skanu w
cm (calach, punktach, itp.) oraz odpowiadającą jej rozdzielczość zgodną z
zasadami przygotowania oryginału do drukowania. Ta druga funkcja może również
służyć do kadrowania obiektów.
Korekcja tonalna i
barwna
Przed prezentacją poszczególnych
rodzajów korekcji należy się zapoznać z dwoma podstawowymi narzędziami do ich
realizacji to jest histogramem
i krzywą tonalną.
Histogram jest wykresem
słupkowym, na którym dla obrazów wykonanych w skali szarości na osi poziomej
przedstawione są wartości poszczególnych poziomów szarości. Wysokości słupków
prezentują liczbę pikseli o danym poziomie szarości. Dla obrazów barwnych
wykonywane są histogramy dla wyciągów barw podstawowych; oś pozioma
reprezentuje poziomy jasności barwy. Histogram przedstawia więc graficznie
liczbę pikseli w skanowanym obrazie o danym poziomie szarości lub jasności
barwy podstawowej. Pomaga on w wykonywaniu korekt krzywych tonalnych
skanowanego obrazu.
Duże wysokości słupków na
krańcach histogramu wskazują na nieprawidłowe, wartości świateł w punktach
najbardziej i najmniej zaciemnionych (detale obrazu w tych punktach zostały
obcięte, skanowanie przeprowadzono w niewłaściwych warunkach). Przesunięcie
histogramu w lewo wskazuje, że obraz utracił szczegóły w zaciemnionych
elementach, cały obraz jest przyciemniony, i odwrotnie, przesunięcie histogramu
w prawo wskazuje na utratę szczegółów, w jasnych partiach obrazu obraz uległ
rozjaśnieniu. Wiele programów posiada możliwość sporządzania histogramów stopni
szarości lub jasności barw podstawowych (ma odpowiednie oprogramowanie i ikonę
na polu okna dialogowego). Na podstawie wykonanych histogramów można bardziej
obiektywnie niż wzrokowo ocenić jakość wykonanego skanu. Oprócz oglądania
obrazu zeskanowanego dokumentu analizuje się wtedy położenie histogramu. Widząc
histogram, możemy przy dokonywaniu kolejnych korekt celowo rozjaśniać lub
przyciemniać zeskanowane obrazy, względnie dodawać lub ujmować .jasne lub
ciemne (o mniejszym lub większym stopniu tonalnym barwy) tony poszczególnych
barw podstawowych, zwiększać lub zmniejszać odtwarzane szczegóły w partiach
bardziej jasnych lub bardziej ciemnych obrazu. Liczba poziomów tonalnych barw w
histogramie (współrzędna wzdłuż osi x) zależy od głębi kodowania barwy
zastosowanej podczas skanowania. Przy najczęściej stosowanym 8-bitowym opisie
piksela barwy liczba poziomów wynosi 256 (od 0 do 255). Często przy
wizualizacji ikony histogramów barw podstawowych RGB podawany jest jednocześnie
histogram poziomów zaczernienia.
Drugim, jeszcze ważniejszym niż
histogramy narzędziem do korekcji zeskanowanych wstępnie obrazów są krzywe
tonalne. Krzywa tonalna, ściśle krzywa odwzorowania tonów, jest wykresem, na
którym na osi poziomej przedstawione są wartości wejściowe poziomu tonalnego
obrazu (przed korekcją), a na osi pionowej - wartości wyjściowe poziomu
tonalnego (po korekcji obrazu).
Krzywa tonalna może przyjmować
różne kształty. W przypadku, gdy jest linią prostą nachyloną pod kątem 45
stopni (przekątna kwadratu wykresu tonalnego), plik po skanowaniu nie ulegnie
zmianie, czyli obraz nie będzie korygowany. Cały zakres zmian poziomu tonalnego
barwy umownie podzielono na zakres cieni (partie obrazu o największym poziomie
tonalnym), tonów % tonów średnich, ćwierćtonów i partie obrazu o punktach o
najmniejszym poziomie tonalnym - światła.
Korekcję można wykonywać jako
liniową (krzywa tonalna jest prostą) albo nieliniową (krzywa tonalna może być
dowolną krzywą przy korekcji wyginaną w łuk wybrzuszony lub wklęsły, można też
wprowadzać dowolne zmiany nieliniowe krzywej tonalnej).
W
korekcji liniowej prosta tonalna obrazu niekorygowanego (przekątna kwadratu
wykresu tonalnego) może być przesuwana w górę lub w dół lub może być zmieniany
jej kąt pochylenia. W tym przypadku ingerujemy proporcjonalnie we wszystkie
punkty obrazu. Przesunięcie prostej tonalnej obrazu niekorygowanego w kierunku
pionowym powoduje zwiększenie jasności lub poziomu tonalnego danej barwy
podstawowej, następuje wzrost rozróżniania szczegółów w partiach zaciemnionych
i bardziej nasyconych barwą obrazu, a zgubienie szczegółów w światłach.
Przesunięcie prostej tonalnej w kierunku poziomym powoduje przyciemnienie
obrazu, wzrost poziomu tonalnego barwy, wzrost szczegółów w partiach światła, a
gubienie ich w cieniach. Zmniejszenie pochylenia prostej tonalnej (zwiększenie
jej kąta względem osi x - tonów wejściowych) powoduje zwiększenie kontrastu na
wyjściu mniejszym zmianom tonalnym na wejściu odpowiadają większe zmiany tonów
na wyjściu. Wiąże się to jednocześnie z ograniczeniem szczegółów w jasnych
partiach oryginału. I odwrotnie - pochylenie prostej tonalnej względem osi x
(osi tonów wejścia) powoduje rozmycie obrazu wyjściowego względem wejściowego.
Większym zmianom tonów wejściowych odpowiadają wtedy mniejsze zmiany tonów na
wyjściu. Zeskanowany według takiej prostej tonalnej obraz będzie miał mniej
widoczne szczegóły w ciemnych partiach obrazu wyjściowego. W praktyce możliwe
są jeszcze inne kombinacje zmian prostej tonalnej, np. przesunięcie połączone z
równoczesną zmianą pochylenia. Wtedy opisywane zmiany tonów wyjściowych będą
się nakładały. Przeprowadzanie korekcji wymaga szeregu doświadczeń, przy
których należy zapisywać kolejne wyniki w plikach.
Krzywoliniowa korekcja tonalna
powoduje zjawiska podobne jak w korekcji prostoliniowej, z tym ze zmiany
stopnia tonalnego nie są liniowe. Zmieniając krzywe tonalne, zaczynamy zawsze
od prostej tonalnej pod kątem 45 stopni, którą wyginany zgodnie z życzeniem,
przesuwając jej punkty kursorem. Wklęśnięcie krzywej tonalnej mocniej
oddziałuje na punkty w jasnych partiach obrazu (małe zmiany poziomu tonalnego
wejściowego w światłach dają większe zmiany poziomu tonalnego wyjściowego niż w
partiach ciemnych). Ogólnie obraz ulega rozjaśnieniu. Przy wklęsłej krzywej
korekcji nieliniowej tony w cieniach ulegają redukcji - większym zmianom
ciemnych tonów wejścia odpowiadają mniejsze zmiany tonów na wyjściu. Szczegóły w
tych partiach obrazu ulegną zredukowaniu. W tonach średnich wpływ wklęśnięcia
jest mały. Uwypuklenie krzywej tonalnej powoduje większe zmiany w cieniach. W
tych partiach obrazu różnice tonalne wyjścia będą większe niż na wejściu.
Odwrotnie w partiach jasnych obrazu większym zmianom tonów na wejściu będą
odpowiadały mniejsze zmiany tonów na wyjściu. W partiach tonów średnich zmiany
będą mniejsze, bardziej proporcjonalne. Ukształtowanie krzywej tonalnej w
kształcie litery S daje duże zmiany poziomu tonalnego w zakresie tonów średnich
Taka korekcja jest często stosowana. Zwiększa ona kontrast w tonach średnich –
małym zmianom na wejściu odpowiadają duże zmiany na wyjściu. W partiach tonów
jasnych nastąpi kompresja, a w partiach tonów ciemnych rozszerzenie zakresu
tonalnego. Podobnie jak w korekcji liniowej można dokonywać także kombinowanej
korekcji nieliniowej, ale wtedy należy postępować bardzo ostrożnie, ponieważ
trudne jest przewidzenie skutków korekcji. Wyniki muszą być testowane metodą
prób i błędów. Elementami korekty liniowej i nieliniowej jest również
zwiększanie i zmniejszanie kontrastu.
Wyostrzanie i rozmywanie obrazu
Jeżeli reprodukuje się nieostry
oryginał, najczęściej obraz „wyostrza się" za pomocą narzędzi typu
„wyostrz" lub „wyostrz bardziej" ale najlepsze efekty przynosi
stosowanie tzw. maski nieostrej „unsharp mask". Ani maska nieostra, ani
żaden inny matematyczny algorytm nie może dodać szczegółów reprodukowanemu
oryginałowi. Może jednak miejscowo zwiększyć kontrast na granicy miejsc o
wyraźnie różnych wartościach tonalnych i w ten sposób stworzyć obraz pozornie
bardziej ostry. Programy do obróbki obrazów bitmapowych lub programy
bezpośrednio skanujące umożliwiają wprowadzanie maski nieostrej według różnych
parametrów. Algorytm jest taki sam jak w masce nieostrej w klasycznej
fotografii. Program wytwarza nieostrą kopię obrazu (maskę) i łączy ją z
oryginalnymi danymi rysunku. Powstaje obraz pozornie bardziej ostry. Końcowy
rezultat zależy od wybranych parametrów maski nieostrej. Podstawowymi parametrami
są: wielkość obszaru, według którego dokonuje się wyliczeń, natężenie oraz
minimalna różnica wartości tonalnych. Nieprawidłowe ustawienie parametrów maski
nieostrej powoduje niepożądane zmiany obrazu. Właściwe stosowanie tego
narzędzia wymaga dużego doświadczenia operatora.
Odwrotną
operacją jest rozmycie obrazu stosowane, gdy jest on zbyt ostry. Operacja taka
może przyczynić się również do zmniejszenia mory.
Likwidacja zjawiska mory
Mora
jest zjawiskiem powstawania powtarzających się interferencyjnych wzorów na
powierzchniach o jednakowej tonalności obrazu powstających przez nałożenie
symetrycznych siatek punktów lub linii. Zjawisko mory można zniwelować przez
zastosowanie korekcji nieliniowej, ustawiając wejściową prostą tonalną w
kształt litery S (zwiększa się kontrast i wyrazistość szczegółów w tonach
średnich, a osłabia w cieniach i jasnych partiach obrazu). Mory unikamy także
przez odrastrowanie obrazów rastrowych, przeprowadzone przy użyciu skanera -
jeżeli ma on oczywiście taką możliwość. Pewne rezultaty osiąga się też stosując
zwykłe rozmycie, przy czym dobieramy jego parametry na zasadzie prób i błędów.
Praktykuje się również skanowanie oryginałów z większą rozdzielczością niż ta,
która jest wymagana w danym przypadku technologicznym. Innym raczej
teoretycznym sposobem jest również zmiana kątów rastrowania.
Zastosowanie filtrów (efektów
specjalnych)
Specyficznym rodzajem obróbki
zeskanowanych oryginałów jest stosowanie tzw. filtrów (efektów specjalnych). Te
miniaturowe programy znajdują się wśród najbardziej użytecznych narzędzi do
działań korekcyjnych i twórczych. Filtry mogą naprawić niedoskonały obraz,
dodać stylu dobremu obrazowi lub przekształcić obraz w coś wyjątkowego.
Filtry
są w rzeczywistości miniaturowymi aplikacjami, wyposażonymi we własne okna
dialogowe, właściwości i opcje. Kiedy aktywuje się filtr, edytor obrazów
przekazuje warstwę albo zaznaczenie obrazu filtrowi, który przetwarza piksele i
następnie zwraca kontrolę edytorowi. Filtr może po prostu „odbić"
wszystkie piksele w obrazie, obracając czarne na białe, białe na czarne,
ciemnoszare na jasnoszare i tak dalej, tworząc obraz negatywowy. Filtr może też
użyć złożonych algorytmów do rozjaśnienia lub ściemnienia pewnych pikseli,
opierając się na wartościach sąsiednich pikseli. Inne przenoszą piksele albo
tworzą zupełnie nowe piksele, bazując na tajemniczych poleceniach programowych.
Rezultaty mogą być zadziwiające. Jednak bez względu na to, jak filtry działają,
mogą być podzielone na sześć kategorii, określonych przez to, jak filtry
traktują piksele:
-
Filtry poprawiające obraz. Są to
filtry, które poprawiają wygląd obrazu bez wprowadzania oczywistych zmian do
ich zamierzonej zawartości. Na przykład filtry wyostrzania lub rozmywania mogą
poprawić szczegóły albo zamaskować kurz i zarysowania, bez wprowadzania innych
znaczących zmian.
-
Filtry osłabiające. Fotografowie
rozpoznają ten termin, często stosowany do obiektów umieszczanych naprzeciwko
źródła światła w celu zmiany natury oświetlenia lub cieni, jakie rzuca. Filtry
te działają jak półprzezroczysty materiał umieszczony między obrazem i twoim
okiem, dodając teksturę do obrazu. Większość filtrów, jak płótno, oszroniona
szyba, ziarno i inne, działają w ten sposób. W zależności od zastosowanej siły
efektu specjalnego, rezultat może być delikatny i wyglądający naturalnie, albo
mocniejszy i bardziej impresjonistyczny.
-
Filtry zniekształcające. Filtry
te działają poprzez przenoszenie pikseli obrazu, zapewniając jakiegoś rodzaju
zniekształcenie, takie jak efekt wirówki, fal albo ściśnięcia. Filtry
zniekształcające rzadko bywają subtelne i często wykorzystywane są do
stworzenia mocnych efektów artystycznych.
-
Filtry pikselacji. Filtry te
dodają teksturę, tak jak filtry osłabiające, ale wykorzystują również kolor,
kontrast, jasność i inne atrybuty pikseli, które są modyfikowane do stworzenia
końcowej tekstury. Zamiast zwykłego przykrycia wzorem, filtry pikselacji budują
wzór z istniejącego obrazu. W większości edytorów obrazów znajdują się filtry
takie jak puentylizacja, mezzotinta, rasteryzacja i krystalizacja.
-
Filtry renderowania. Filtry te
tworzą nowe piksele, zwołując chmury znikąd, dodając ogniste płomienie, które
nie istniały wcześniej, rzucając interesujące efekty świetlne na obiekty albo
tworząc pozorne trójwymiarowe obrazy z płaskich, dwuwymiarowych zaznaczeń.
Filtry, które symulują flary obiektywu, tworzą efekty lśniącego chromu lub
kolorowej folii oraz realistycznie zawijają stronę, również mieszczą się w tej
kategorii.
-
Filtry poprawiające kontrast.
Niektóre filtry robią swoje magiczne sztuczki, bazując na różnicach, które
istnieją między granicami dwóch kolorów w obrazie. Inaczej niż filtry
wyostrzania i rozmywania (które działają w ten sam sposób), rozszerzenia
programowe mogą również dodawać kolor na krawędziach, zmienić piksele wewnątrz
granic i tworzyć inne dramatyczne efekty. W ten sposób działają filtry z
nazwami takimi, jak: Emboss (Płaskorzeźba)
, Bas Relief (Relief) , Glowing
Edges (Żarzące się krawędzie), Poster Edges (Posteryzacja brzegów)
oraz Ink Outlines (Kontury tuszu).
-
Inne filtry, rozszerzenia
programowe i efekty specjalne, których występują setki i wciąż powstają nowe.
Pytania sprawdzające
Odpowiadając
na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie
podstawowe operacje służą do przetwarzania zeskanowanych oryginałów?
2. Na
czym polega operacja kadrowania skanu?
3. Jakie
narzędzia służą do ostatecznego ustalenia wielkości i rozdzielczości skanu?
4. Jakie
zależności opisuje histogram?
5. Co
pokazuje i do czego służy krzywa tonalna?
6. Jakie
cechy skanu poprawiamy przy użyciu korekcji liniowej?
7. Jakie
cechy skanu poprawiamy przy użyciu korekcji nieliniowej?
8. W
jakich przypadkach stosuje się wyostrzanie, a w jakich rozmycie skanu?
9.
Na czym polega wyostrzanie za
pomocą maski nieostrej?
